Komt criminele uitbuiting ook voor in Nederland?
Aan het woord is Nadia, crisismedewerker bij Veilig Thuis Utrecht:
“Ja, criminele uitbuiting komt helaas ook in Nederland voor en het is een probleem dat groeit, vooral onder jongeren. Veel mensen beseffen niet dat jongeren hier in Nederland gedwongen kunnen worden om strafbare feiten te plegen. Dit kan gaan om drugshandel, diefstal of zelfs witwassen. Vaak komen kwetsbare jongeren in aanraking met verkeerde mensen en belanden ze in situaties waar ze geen uitweg meer zien. Ze worden onder druk gezet door bijvoorbeeld chantage, geweld of hoge schulden en voelen zich gedwongen om misdaden te plegen. Jongeren kunnen hier letterlijk in vastzitten en durven vaak niemand om hulp te vragen, uit angst voor de consequenties. Dit maakt het een lastig probleem om te herkennen en aan te pakken.”
Hoe herken je criminele uitbuiting?
“De signalen kunnen, net als bij andere vormen van uitbuiting, heel divers zijn. Lichamelijke klachten zoals vermoeidheid, spanning, gewichtsverlies of angst zijn vaak een teken. Ook mentale problemen komen voor, zoals zelfverwonding, depressie of snel wisselende emoties. Je kunt het soms ook merken aan gedragsveranderingen. Jongeren kunnen gaan liegen, zich terugtrekken uit vriendengroepen of plotseling geheimzinnig doen over nieuwe vrienden. Hun schoolprestaties kunnen verslechteren of juist plotseling verbeteren en spijbelen komt vaak voor. Dit alles zijn signalen die erop kunnen wijzen dat iemand onder druk staat om criminele activiteiten uit te voeren.”
Heb je een voorbeeld van een situatie die je is bijgebleven?
“Ik herinner me het verhaal van een jongen, Rik, die bij ons werd gemeld. Hij was diep in de schulden geraakt en werd door een groep jongens gedwongen om drugs te dealen om die schulden af te betalen. Rik was doodsbang, maar hij voelde zich gevangen en zag geen enkele uitweg. Zijn moeder had geprobeerd met hem te praten, maar het eindigde altijd in ruzie. Ze was bang om hem kwijt te raken, maar gelukkig durfde ze uiteindelijk Veilig Thuis Utrecht te bellen.
Wij hebben toen de politie ingeschakeld, maar David ontkende alles uit angst voor de gevolgen. Zonder zijn medewerking kon de politie niets bewijzen en het onderzoek liep vast. Helaas bleef Rik betrokken bij de criminele activiteiten en raakte hij steeds verder verstrikt. Pas toen hij op heterdaad werd betrapt met enorme hoeveelheden 3-CMC op zak, werd er actie ondernomen. Jeugdreclassering is nu bij hem betrokken en gelukkig lijkt hij langzaam de hulp te accepteren. Het is een lang proces, maar er is nog hoop voor Rik.“